Hoş geldiniz

Siyanür Kodu hakkında daha ayrıntılı bilgi edinme konusunda göstermiş olduğunuz ilgiye teşekkür ederiz.

“Altın Üretiminde Siyanürün Üretimi, Taşınması ve Kullanımına İlişkin Uluslararası Siyanür Yönetim Kodu” (Siyanür Kodu), altın ve gümüş madenciliğinde siyanürün yönetimi konusunda gönüllülük esasına ve performansa dayalı bir en iyi uygulamalar sertifika programıdır. Program, altın ve gümüş madenciliği firmaları, siyanür üreticileri ve kimyasal maddenin nakliyesiyle iştigal eden firmaların katılımına açıktır. Mineraller sektörü için geliştirilen ilk standart ve sertifikalandırma programlarından biri olan Siyanür Kodu, günümüzde madencilik endüstrisinin en çok kabul gören sertifikalandırma programları arasında gösterilmektedir. Dünyanın farklı bölgelerinde gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerde çok çeşitli şartlar ve iklim koşulları altında faaliyet gösteren maden işletmelerinde başarıyla uygulanmaktadır.

Siyanür Kodunun amacı, altın ve gümüş madenciliğinde kullanılan siyanürün daha iyi bir şekilde yönetilmesini ve insan sağlığının daha iyi bir şekilde korunmasını sağlarken, kimyasal maddenin kazara salımı veya kimyasal maddeye maruziyet durumlarının çevre üzerindeki etkilerini azaltmaktır. Siyanür Kodu, siyanürün kullanım döngüsünde üretimden nakliyeye, taşımadan kullanıma, geri dönüşümden maden sahasında bertaraf edilmesine kadarki sürecin tamamında güvenli bir şekilde yönetilmesini sağlamak için Uygulama İlkeleri ve Standartlarına dayalı bir yönetim sistemi ortaya koymaktadır.

Siyanür Kodu, kapsamı dâhilinde bulunan üç sektörün her biri için iki temel bileşenden oluşmaktadır. İlkeler: İmzacı altın ve gümüş madenlerinin, siyanür üreticilerinin ve siyanür nakliyecilerinin siyanürü hassas ve sorumlu bir şekilde yönetmek üzere uygulayacaklarına dair taahhütte bulundukları kapsamlı ilkelerdir. Uygulama Standartları: Her bir İlke için, o ilkenin gereklerinin yerine getirilmesinde sağlanması gereken performans hedeflerini ve amaçlarını tanımlar. Bu hedeflere ulaşmak için genellikle uygulanması gereken tedbirlere dair yol gösterici bilgiler ise Maden İşletmeleri, Üretim İşletmeleri ve Nakliye İşletmeleri için Kılavuz Belgeler altında yer almaktadır.

Siyanür Kodunun uygulandığını doğrulamak amacıyla her üç yılda bir bağımsız üçüncü taraf denetçiler tarafından denetimler yapılır. Siyanür Kodunun ne ölçüde uygulandığının tespiti için, Siyanür Kodunu kabul eden firmaların siyanür kullanılan, nakledilen veya üretilen işletmelerinin denetlenmesi esastır. Siyanür Kodunun gerekliliklerini sağlayan işletmeler sertifikalandırılır.

Bu çerçevede, insan sağlığının daha iyi korunmasına ve olası çevresel etkilerin azaltılmasına dönük bir güvence mekanizması sağlanmaktadır.

Siyanür Kodu Programı Belgeleri

Aşağıdaki listede yer alan Siyanür Kodu belgelerinin Fransızca tercümeleri ICMI tarafından sağlanmaktadır. Programın resmi dili İngilizce olup, ICMI’ye ibraz edilen tüm belgeler İngilizce dilinde yazılmış olmalıdır.

Program Belgeleri

İşletmeler ve Denetimlerle ilgili Belgeler

Denetçi Belgeleri

Katılım ve Yönetim

Altın ve gümüş madenciliği firmaları ile altın ve gümüş madenciliğinde kullanılan siyanürün üretimi, depolanması, yeniden ambalajlanması ve nakliyesiyle iştigal eden firmalar Siyanür Koduna imzacı olarak katılabilirler. İmzacı firmalar Siyanür Kodunun İlkelerine uygun biçimde hareket ederek Siyanür Kodunun Madencilik, Üretim ve Nakliye konusundaki Uygulama Standartlarını uygulamayı taahhüt ederler.

Siyanür Kodu, Uluslararası Siyanür Yönetim Enstitüsü tarafından yönetilir. Uluslararası Siyanür Yönetim Enstitüsü, altın ve gümüş madenciliği sektörlerinde siyanürün kullanımı ve yönetimi konusunda bilgi sahibi kişilerden ve ilgili diğer paydaşlardan oluşan bağımsız bir Yönetim Kurulu tarafından denetlenen Siyanür Kodunun uygulanmasını sağlamak amacıyla kurulan, kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur.

Siyanür Kodunun Hazırlanması

Siyanür Kodu, Birleşmiş Milletler Çevre Programı ve dönemin Uluslararası Metaller ve Çevre Konseyi himayesinde çok paydaşlı bir Yönlendirme Komitesi tarafından geliştirilmiştir.

1990’lı yıllarda siyanürle ilgili bazı kaza haberlerinin uluslararası basında yer alması, bu maddenin madencilik sektöründe kullanılması konusunda kamuoyunda bir hassasiyet uyandırmıştır. Gerek gelişmiş ülkelerde, gerekse gelişmekte olan ülkelerde siyanürün kullanım döngüsü boyunca nakliye, taşıma ve atıkların bertarafı gibi farklı aşamalarda kazalar meydana gelmiştir. Örnekler arasında Amerika Birleşik Devletleri’nde Zortman-Landusky ve Summitville Madenlerinde ve Guyana’da Omai Madeninde siyanür içeren çözeltilerin ortama yayılması ile Kırgızistan’da Kumtor Madenine nakliye esnasında meydana gelen reaktif siyanür salımı olayları sayılabilir. En çok yankı uyandıran olay ise 2000 yılı Ocak ayında Baia Mare Romanya’da bulunan Aural Altın Madeninde meydana gelen sızıntı olmuştur. Bu kazada yaklaşık 100.000 m³ altın işleme tesisi atığı Tuna Nehrinin kollarından birine karışmıştır. İnsan kaybına sebep olmamakla beraber milyonlarca balığın ölümüyle sonuçlanan bu olay, dünya kamuoyunun dikkatini altın madenciliği sektöründe siyanür kullanımından kaynaklanan riskler konusuna çekmiştir.

Romanya’da meydana gelen bu kaza üzerine Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve dönemin (merkezi Ottawa’da bulunan) Uluslararası Metaller ve Çevre Konseyi Paris’te uluslararası bir çalıştay düzenleyerek altın madenciliğinde siyanür yönetimini iyileştirmek için izlenebilecek yöntemleri ele almıştır. Aralarında Kanada vatandaşlarının da bulunduğu, çok farklı alanlarda profesyonel geçmişlere sahip yaklaşık 40 kişinin katılımıyla düzenlenen bu çalıştayda Siyanür Kodunun temelleri atılmıştır.

Küresel ölçekli bir sektörü bütünüyle kapsayacak bir kod hazırlamak kolay olmamıştır. Çözülmesi gereken son derece karmaşık sorunların varlığına rağmen Paris Çalıştayını takiben kurulan çok uluslu, çok paydaşlı Yönlendirme Komitesi, Siyanür Kodunun yapısı ve içeriğiyle ilgili çalışmalarını 2002 yılının başlarında 13 ay gibi kısa bir sürede tamamlamıştır. Siyanür Koduyla ilgili resmi duyuru, 2002 yılı Mart ayında Toronto’da düzenlenen Dünya Madencilik Bakanları Forumunda yapılmıştır.

Siyanür Kodunun uygulanmasına ilişkin esas ve usulleri gösteren belgelerinin nihai şekline kavuşturulması iki yıl daha sürmüş ve 2003 yılında Siyanür Kodunun uygulanmasını denetleme görevini üstlenmek üzere Uluslararası Siyanür Yönetim Enstitüsü kurulmuştur. Bu süreç boyunca Siyanür Koduna ilişkin farkındalık düzeyinin giderek artması dünya madencilik sektörünün genelinde bir yaklaşım değişikliğini beraberinde getirmiş ve daha sıkı yönetim prosedürlerinin uygulanmasını sağlamıştır. En önemlisi ise, Siyanür Kodu, bu yönde bir değişimin hayata geçirilmesi için ortak bir zemin oluşturmuştur.

Siyanür Kodunun Kapsamı

Siyanür Kodunun odaklandığı temel konu, gerek altın ve gümüş eldesi için üretilen, nakledilen ve kullanılan, gerekse öğütme atıklarında ve liç çözeltilerinde bulunan siyanürün emniyetli bir şekilde yönetilmesidir. Siyanür Kodunda ayrıca, mali güvence, kaza önleme, acil durumlara müdahale, siyanür tesislerinin işletmeden çıkarılması, eğitim, kamuyu aydınlatma, paydaş katılımı ve doğrulama usullerine ilişkin şartlar da yer almaktadır. Siyanür kullanan maden işletmeleri ile siyanür üreticileri ve nakliyecileri Siyanür Kodunun ilgili bölümlerine tabidir.

Siyanür Kodu, işletme için geçerli mevcut mevzuat şartlarını tamamlayıcı niteliktedir. İlgili yargı merci tarafından uygulanan kural, yönetmelik ve yasalara uygun biçimde hareket edilmesi şarttır. Siyanür Kodu söz konusu düzenlemelere aykırılık teşkil etme amacını taşımamaktadır. Siyanür Kodu, altın ve gümüş madenciliği işletmelerinde karşılaşılabilecek — atık göletlerinin tasarımı ve yapımı veya maden işletmelerinin uzun süreli kapatılması ve rehabilitasyonu gibi — emniyet ve çevre sorunlarının tamamını kapsamadığı gibi, siyanürle ilgili olmayan üretim ve nakliye faaliyetlerine konu emniyet ve çevre sorunlarını da ele almamaktadır.

Siyanür Kodu içerisinde kullanılan “siyanür” terimi, genel olarak siyanür iyonu, hidrojen siyanür ve siyanürün katı maddeler ve çözeltilerde bulunan çeşitli metallerle oluşturduğu tuzlara ve bileşiklere atıfta bulunmaktadır. Siyanürün çeşitli biçimlerinin ortaya çıkardığı risklerin, ilgili kimyasal biçimlere ve yoğunluklara bağlı olarak farklılık göstereceği unutulmamalıdır.